Eίναι το πρώτο σου ραντεβού με τον άνθρωπο των ονείρων σου. Στέκεσαι μπροστά από τον καθρέφτη, φτιάχνοντας τα μαλλιά σου, όταν ...
|
Γιατί έπρεπε να συμβεί αυτό, τώρα, που θέλεις να φαίνεσαι στις ομορφιές σου; Και, μιας και το θίξαμε, γιατί έπρεπε να συμβεί σ' εσένα;
Κανείς δεν ξέρει σίγουρα τι προκαλεί την έξαρση της ακμής, όπως είναι το επιστημονικό όνομα για την επίθεση των μπιμπικιών. Αλλά οι ερευνητές γνωρίζουν ότι συνήθως αρχίζει στην εφηβεία και ότι η κληρονομικότητα παίζει μεγάλο ρόλο.
Αν κάποιος από τους γονείς σου είχε ακμή, υπάρχει μια μεγάλη πιθανότητα ότι θα την αναπτύξεις.
Αν έχεις ακμή, έχεις μεγάλη παρέα! Περίπου το 85% του πληθυσμού μεταξύ 12 και 25 ετών αναπτύσσει κάποια μορφή δερματικής πάθησης. Οι περισσότεροι έφηβοι που έχουν ακμή περνούν την πιο ελαφρά μορφή, η οποία ονομάζεται 'μη φλεγμονώδης ακμή', και βγάζουν μόνο μερικά σπυράκια με μαύρη ή λευκή κορυφή που και που. Όμως μερικοί άνθρωποι υποφέρουν από την πιο σοβαρή μορφή, που λέγεται 'φλεγμονώδης ακμή', και έχουν ένα συνεχές εξάνθημα το οποίο καλύπτει το πρόσωπό τους, και μερικές φορές ακόμη και το λαιμό, την πλάτη, το στήθος και τον βουβώνα. Αυτά τα σπυράκια και οι κύστες, οι οποίες είναι γεμάτες πύον, μπορούν να προκαλέσουν μεγάλα σημάδια και ουλές.
Η ακμή αναπτύσσεται όταν οι αδένες που παράγουν ένα ελαιώδες συστατικό αρχίζουν να δουλεύουν υπερβολικά, πιθανώς εξαιτίας των ορμονικών αλλαγών που βρίσκονται σε έξαρση στα χρόνια της εφηβείας. Το συστατικό αυτό μεταφέρει κύτταρα από τους αδένες στην επιφάνεια του δέρματος, αλλά όταν παράγεται σε υπερβολική ποσότητα, φράζει τα ανοίγματα των αδένων μαζί με τα κύτταρα που μεταφέρει. Αν το βούλωμα μείνει κάτω από την επιφάνεια του δέρματος, λέμε ότι έχει λευκή κορυφή. Αν το βούλωμα μεγαλώσει και σκάσει στην επιφάνεια, η κορυφή μοιάζει να έχει μαύρο χρώμα. Αυτό δεν είναι βρωμιά, και δεν μπορεί να ξεβγαλθεί. Το σκούρο χρώμα οφείλεται σε μια ανάμιξη της μελανίνης, του μαύρου χρώματος του δέρματος. Αν η διαδικασία συνεχιστεί, σχηματίζεται σπυράκι.
Τι προκαλεί την ακμή;
Η ακμή συνήθως αρχίζει περίπου στην ηλικία των 11 για τα κορίτσια και των 13 για τα αγόρια. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η ορμόνη που ονομάζεται ανδρογόνο, παίζει ρόλο στην εμφάνιση της ακμής. Μεταξύ άλλων, το ανδρογόνο ερεθίζει τους αδένες που παράγουν ελαιώδη συστατικά. Μετά την εφηβική ηλικία, τα αγόρια παράγουν δέκα φορές περισσότερο ανδρογόνο από ότι τα κορίτσια, και για το λόγο αυτό περισσότερα αγόρια από ότι κορίτσια αναπτύσσουν σοβαρές περιπτώσεις ακμής. Ακόμη, ένα είδος βακτηρίων, τα Corynebacterium acnes, τα οποία αναγκάζουν τα λίπη του δέρματος να διασπώνται, μπορούν να συμβάλλουν απευθείας στην έξαρση της ακμής.
Άλλα αίτια τα οποία μπορούν να προκαλέσουν ακμή, ή να την χειροτερέψουν, είναι ορισμένα φάρμακα, τα οποία χρησιμοποιούνται για την θεραπεία της επιληψίας ή της πολυομυελίτιδας, η έκθεση σε βιομηχανικά έλαια, λίπη και χημικά, ή ακόμη και το στρες ή τα πολύ ισχυρά συναισθήματα (που μπορεί να είναι υπεύθυνα για το ξέσπασμα της ακμής την ημέρα του 'μεγάλου ραντεβού'!). Μερικά λιπαρά καλλυντικά και σαμπουάν μπορεί, σε σπάνιες περιπτώσεις, να προκαλέσουν ακμή σε ανθρώπους που έχουν προδιάθεση να την πάθουν. Εξανθήματα από άλλες πηγές, όπως το μέικ - απ και τα καταπόσιμα φάρμακα, μπορούν να δημιουργήσουν συμπτώματα που να μοιάζουν με αυτά της ακμής.
Πολλές νέες γυναίκες παρατηρούν ότι βγάζουν περισσότερα σπυράκια κοντά στην περίοδο της εμμηνόρροιας. Στην πραγματικότητα, μερικές μελέτες έχουν δείξει ότι περισσότερο από 70% των γυναικών παρατηρούν ότι η ακμή τους χειροτερεύει την εβδομάδα πριν την περίοδό τους.
Μπορεί να έχεις ακούσει ότι συγκεκριμένα τρόφιμα, όπως η σοκολάτα, οι ξηροί καρποί, η κόκα-κόλα, τα πατατάκια, οι τηγανιτές πατάτες και άλλα σνακς, μπορούν να προκαλέσουν ακμή ή να την χειροτερέψουν. Αλλά δεν υπάρχει κανένα επιστημονικό στοιχείο για να υποστηρίζει αυτούς τους ισχυρισμούς. Όμως, αν παρατηρείς ότι οι εξάρσεις αυξάνονται όταν τρως συγκεκριμένα φαγητά, είναι καλό να τρως από αυτά όσο γίνεται λιγότερο.
Το λιπαρό δέρμα και τα μαλλιά δεν προκαλούν ακμή, λένε οι ειδικοί. Αν και υπάρχει μια σχέση μεταξύ της σοβαρότητας της ακμής και του ποσού του λίπους που παράγει το δέρμα κάποιου, όλοι οι άνθρωποι με λιπαρές επιδερμίδες δεν έχουν ακμή, ενώ κάποιοι άνθρωποι με ξηρή επιδερμίδα έχουν!
Υπάρχει κάτι που να βοηθά;
Σύμφωνα με μια Σουηδική μελέτη, μερικοί άνθρωποι βελτίωσαν την ακμή τους με έκθεση στον ήλιο. Όμως δεν συμφωνούν όλοι οι γιατροί ότι το φως του ήλιου είναι βοηθητικό. Μερικοί λένε ότι μπορεί να είναι η χαλάρωση στον ήλιο που κάνει τα σπυράκια να εξαφανίζονται. Σε κάθε περίπτωση, η ιδέα του ότι ο ήλιος βελτιώνει την ακμή ξηραίνοντας την λιπαρή επιδερμίδα δεν έχει βάση, διότι ο ήλιος και η ζέστη αυξάνουν την παραγωγή λιπαρών.
Η ελαφρά ακμή μπορεί συχνά να καθαριστεί απλώς με το να πλύνεις το πρόσωπό σου μια ή δύο φορές καθημερινά και να αποφεύγεις κάθε φαγητό ή ποτό που πιστεύεις ότι προκαλεί έξαρση. Αν αυτά τα μέτρα δεν βοηθούν από μόνα τους, μπορείς να δοκιμάσεις κάποιο από τα φάρμακα για την ακμή, τα οποία πωλούνται χωρίς συνταγή. Όλα αυτά τα φάρμακα, τα οποία απλώνεις απευθείας στην επιδερμίδα, είναι "παράγοντες απολέπισης", δηλαδή προκαλούν ξηρότητα, με αποτέλεσμα να διώχνει το σώμα τα νεκρά κύτταρα. Τα φάρμακα μπορούν επίσης να αποτρέψουν την παραγωγή βακτηρίων, η οποία μειώνει τα λιπαρά οξέα που συμβάλουν στην ακμή. Μπορεί να περιέχουν benzoyl peroxide, sulfur, resorcinol ή salicylic acid, τα οποία όλα θεωρούνται αποτελεσματικά για την θεραπεία της ελαφράς μορφής ακμής. Υπάρχει ανησυχία για το τι μπορεί να συμβεί στο δέρμα που έχει θεραπευθεί με benzoyl peroxide όταν εκτεθεί στον ήλιο. Οι μελέτες που έχουν γίνει δεν δείχνουν ότι ο συνδυασμός μπορεί να είναι επιβλαβής μέχρι στιγμής, αλλά συνεχίζονται.
Αυτό που σίγουρα δεν θα φέρει αποτέλεσμα είναι το να τσιμπάς τα σπυράκια. Αυτό μπορεί να τραυματίσει το δέρμα και τους υποδόριους ιστούς. Αν έχεις ακμή που δεν καθαρίζει με απλή θεραπεία στο σπίτι, δες καλύτερα έναν δερματολόγο, το γιατρό που ειδικεύεται στην θεραπεία τέτοιων προβλημάτων. Μερικές φορές οι δερματολόγοι χρησιμοποιούν εργαλεία τα οποία ονομάζονται "εξαγωγείς" για να καθαρίσουν τα σπυράκια με μαύρη κορυφή. Μπορούν επίσης να ξηράνουν με χειρουργικό τρόπο πυώδη εξανθήματα ή αποστήματα.
Υπάρχουν, ακόμη, φάρμακα τα οποία μπορούν να δοθούν με συνταγή σε πιο σοβαρές περιπτώσεις. Αυτά περιλαμβάνουν και τα τοπικά και καταπόσιμα αντιβιοτικά όπως tetracycline και erythromycin. Επίσης, το Retin-A (tretinoin), ένα παράγωγο της βιταμίνης Α το οποίο δίνεται σε μορφή κρέμας, τζελ ή υγρού. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, όταν αυτά τα μέτρα δεν φέρνουν αποτέλεσμα και η ακμή έχει προκαλέσει σοβαρή ζημία στο δέρμα, η πλαστική χειρουργική μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να απαλύνει το υπερβολικά σημαδεμένο δέρμα και τις ουλές.
Η ακμή μπορεί να είναι ένας αναπόφευκτος σύντροφος κατά την εφηβική ηλικία. Όμως σήμερα, με τα κατάλληλα μέτρα, μπορεί συνήθως να ελεγχθεί πριν γίνει τελείως αποκρουστικός. Και αν τα σπυράκια εμφανιστούν σε εκείνο το 'μεγάλο ραντεβού', μην τα αφήσεις να σε στεναχωρήσουν - το σημαντικό πρόσωπο με το οποίο θα βγεις έξω μάλλον θα έχει κι αυτό μερικά!
neo
